Uyku felci (Halk dilinde karabasan) çoğunlukla uyanma sırasında ortaya çıkan geçici felç halidir. Bir çok insan uyku felcini tüm hayatı boyunca en az bir kere tecrübe eder. Genellikle bu durumda hareket ve konuşma gibi kabiliyetler kullanılamazken, bilinç kısmen açıktır. Uyku felcini tecrübe eden kişiler bu durumu oldukça korkutucu olarak tasvir eder. Bu makelemde uyku felcinin ortaya çıkış nedenleri, semptomları ve önlemleri hakkında bilgiler vermeye çalışacağım.

Uyku felci uykunun REM (Rapid Eye Movement - Hızlı Göz Hareketleri-) evresinde görülür. REM uykusu genellikle rüyaların görüldüğü ve beynin aktif olarak çalıştığı bir dönemdir. Bu dönemde yaşam için gerekli kaslar dışındaki bütün kaslar gevşer ve vücut aktiviteleri yavaşlar. Bu evre felç durumuna en yakın olduğumuz evredir. Bu durumun rüyaların etkisiyle kendimize zarar vermemek için vücut tarafından geliştirilen bir önlem olduğu düşünülmektedir. Uyku felcinde REM uykusu kesintiye uğrar ve aniden uyanma aşamasına geçilir. Beyin uyanıklık ve uyuma arasındayken vücudumuz hala REM uykusundaki gibi en az düzeyde çalışmaktadır. Ortaya çıkan durum uyku felcidir ve genellikle sadece bir kaç dakika sürer.

Bu durumda bilincimiz kısmen açık fakat vücudumuz hareket edemez durumdadır. Bilincin tamamen açık olmaması gerçeklik kavramamımızın değişmesine neden olur. Uyku felci yaşayan kişiler (gözlerin kapalı olmasına rağmen) bu süreç içinde uyudukları odada birilerinin olduğunu, uzaylıların zarar vermek amacıyla geldiğini, şeytanın varlığını hissettiklerini veya (ülkemizde) karabasan gördüklerini sanırlar. Bazı durumlarda zor nefes alma hissi bildirilmiştir. Bu olaylar beynimizin tamamen bilincini kazanamaması ve rüyalar ile gerçekliğin birbirine karışması sonucunda oluşur. Süreç içindeki yaşananlar birbirinden oldukça farklı şekilde tanımlansa da ortak his korkudur. Uyku felci yaşayan kişi (doğal olarak) büyük bir korku ve panik yaşar.

Peki uyku felci neden oluşur? REM uykusunun neden aniden kesintiye uğradığı tam olarak bilinmese de bazı durumların uyku felcini yaşayan kişilerde ortak olduğu görülmüştür. Bu durumlar :

Yetersiz uyku süresi (uzun dönemde),

Uyuma saatlerinin sıklıkla değiştirilmesi,

Narkolepsi (Kişilerin aniden uyumasına neden olan beyin hastalığı),

Sırt üstü uyuma alışkanlığına sahip kişilerde,

Ayrıca ailesinde uyku felci sorunu olan kişilerde daha sık görüldüğü bildirilmiştir.

Normal şartlar altında uyku felcinden uygun bir uyuma düzeni ile uzak durabiliriz.

Kaliteli uyumak (yetişkinler için 6-8 saat),

Hergün aynı saatte yatağa gidip, aynı saatte uyanmak,

Uyuduğunuz odayı rahat, sessiz, karanlık ve uygun sıcaklığa getirmek (ılık),

Uyumadan önce yemek yememek,

Fiziksel aktiviteler yapmak (yatmadan en az 4 saat önce),

uyku felcini önlemede yardımcı olacaktır. Uyku felcini tecrübe eden bir kişi olarak uyku felci durumunda "uyku felci durumunda olduğumuz, bunun geçici ve normal bir durum olduğu, güvende olduğumuz ve uyanmak üzere olduğumuzu" hatırlamak olmalıdır.

Aşağıdaki videoda kayıt edilen uyku felci durumunu izleyebilirsiniz.