Stroop etkisi algıda meydana gelen gecikmeyi ifade eder. Örneğin mavi renkte yazılmış kırmızı yazısını anında okuyabilirken, bu yazının rengini algılayabilmek ve söylemek biraz daha uzun sürecektir. Çünkü beynimize giden görsel sinyallerde yazının rengi ve yazının anlamı birbirine uymamaktadır. Bu uyumsuzluk beynimizin karar vermesini yavaşlatır.

Stroop etkisi 1929 yılında Almanya'da farklı araştırmacılar tarafından ortaya atılsa da 1935 yılında Amerikalı bir psikolog olan John Ridley Stroop tarafından yazılan bir araştırma sayesinde bu ismi almıştır.

Stroop Testi

Stroop etkisine göre kırmızı, mavi, sarı gibi renklerin isimlerini yazının rengi ne olursa olsun kolaylıkla okuyabiliriz. Fakat bu yazıların renklerini söylemeye çalıştığımızda ilk duruma göre zorlanmaya başlar, ilk durumdan daha fazla zaman harcarız. Dilerseniz bu durumun doğruluğunu deneyelim ve basit şekilde hazırladığım Stroop testini yapalım.

Aşama1'e tıklayarak açılan penceredeki bütün yazıları okuyun ve Tamam butonuna basın. Aşama2' ye basarak açılan penceredeki yazıların renklerini sesli şekilde söyleyin ve Tamam butonuna basın. Test sonucunda Aşama1 ve Aşama2'nin tamamlanma sürelerini göreceksiniz. Stroop etkisine göre beklenen sonuç Aşama2' nin daha uzun sürmesidir. (Aşama1 ve Aşama2'deki bütün yazılar ve renkler birbirinin tamamen aynısıdır.)

Günümüze kadar Stroop etkisinin nasıl çalıştığı ile ilgili 4 temel teori öne çıkmıştır.

Seçici Dikkat Teorisi : Seçici dikkat teorisi renk tanımanın bir sözcüğü okumaya kıyasla daha fazla dikkat gerektirdiğini öne sürer. Beynin bir rengi tanımaya çalışması, bir sözcüğü çözümlemesinden daha zordur ve daha fazla dikkat gerektirir.

İşleme Hızı Teorisi : Bu teori beynin sözcüğün rengini tanıma becerisinde bir boşluk olduğunu öne sürer. Çünkü beyin sözcükleri renkleri tanıdığından daha hızlı okur.

Paralel İşleme Teorisi : Bu teoriye göre beyin gelen farklı bilgileri farklı yollar ile işler. Okuma gibi bazı yollar diğer yollardan daha gelişmiştir. Bu nedenle okuma daha hızlı gerçekleşir.

Otomatik İşlem : Bu teori Stroop etkisini açıklamada en fazla kullanılan teoridir. Teori renkleri tanımanın otomatik bir işlem olmadığını, buna karşın yazıları okumanın otomatik bir işlem olduğunu savunur. Bu nedenle farklı renklerdeki yazıları okurken renklerin algılanması okumadan uzun sürer.