GDO hakkında pek çok asılsız, abartılı veya yanlış söylemler ortalıkta dolaşmakta, bu kadar fazla ve birbirine tamamen zıt bilgiler arasında neyin doğru, neyin yanlış olduğunu bulmak oldukça zor olmaktadır. Bu nedenle bu yazımda Dünya Sağlık Örgütü'nün GDO hakkında yazmış olduğu makaleyi esas alarak, GDO hakkındaki merak edilen bütün sorulara cevap vermeye çalışacağım.

GDO Nedir?

GDO, Genetiği Değiştirilmiş Organizma kelimelerinin baş harflerinden oluşturulmuş bir kısaltmadır. Organizmalardan kasıt bitkiler, hayvanlar ve bakteri gibi mikroorganizmalardır. Gen teknolojisi veya Genetik Mühendisliği adı verilen teknoloji ile DNA'yı oluşturan genler bir organizmadan başka bir organizmaya transfer edilir. Bu değişim organizmalara yeni ve istenen özellikler sağlar. Ayrıca gen değişimi yapılan organizmalar birbirinden tamamen farklı organizmalar olabilir. Yani bir bakterinin geni bir bitkiye, bir bitkinin geni bir hayvana eklenebilir.

DNA ve Gen hakkındaki detaylı bilgiye DNA, Gen ve Kromozom Nedir? adlı makaleden ulaşabilirsiniz.

GDO'lu Gıdalar Neden Üretiliyor?

GDO'lu gıdalar hem üretici hem de tüketici için önemli avantajlara sahiptir. Örneğin Bacillus thuringiensisen isimli bakteri (Kısaca Bt) tarladaki ürünlere zarar veren böcekleri öldüren bir tür zehir salgılar. Bakterinin zehir üretiminden sorumlu geni bulunmuş ve bitkilere transfer edilmiştir. Böylece oluşturulan tohumlar bu genden dolayı kendiliğinden zehir üretmekte ve bitkinin zararlı böceklere karşı dirençli olması sağlanmıştır. Bu zehir insanlar için zararlı değildir. Bu sayede tarladaki ürünler korunur ve verim artar. Gen değişimi ile bitkiler için zararlı böceklerin, hastalıkların ve virüslerin hasarları en aza indirilmiştir. Dünya çapındaki üretim göz önünde bulundurulduğunda GDO sayesinde her yıl milyonlarca ton ürün kurtarılmakta ve piyasaya sürülmektedir. Bu durum tüketicinin ürünleri daha ucuza satın almasını sağlar. Ayrıca bazı gen değişimleri tamamen tüketicinin sağlığının daha iyi olması amaçlanarak yapılmıştır. Örneğin her yıl 500bin çocuk A vitamini eksikliği nedeniyle kör olmaktadır. Gen değişimi sayesinde yeterli miktarda A vitamini içeren pirinç geliştirilmiş ve bu soruna etkili bir çözüm bulunmuştur. Uzmanlar özellikle artan dünya nüfusu için yeterli yiyeceğin ancak GDO'lu ürünler ile karşılanabileceğini belirtmektedir.

GDO'lu Gıdaların Olası Zararları Nelerdir?

GDO'lu gıdalar için farklı güvenlik testleri yapılmaktadır. Bu testlerin bazıları hem Dünya Sağlık Örgütü (WHO) hem de Gıda ve Tarım Örügütü (FAO) tarafından gerçekleştirilmektedir. Bu testlerden en önemlileri GDO'lu bir ürünün alerjik reaksiyonlara neden olup olmadığı, vücutta antibiyotik bağışıklığına neden olup olmadığı ve hayvan yemi için kullanılan GDO'lu bitkilerin insan sağlığına olumsuz bir etkisinin olup olmadığıdır.

Piyasadaki GDO'lu Gıdalar Güvenilir mi?

GDO'lu gıdalar ilk olarak 1994 yılında Amerika'da piyasaya sürülmüş ve günümüze kadar her geçen gün miktarı artmıştır. Uluslararası marketteki GDO'lu ürünler geliştirilen testlerden geçmiş ve şimdiye kadar GDO'lu gıda kaynaklı tek bir olumsuz vaka rapor edilmemiştir. Fakat bu bütün GDO'lu gıdaların tamamen güvenilir olduğunu göstermez. Her GDO'lu ürün farklı yöntem ve gen transferleri ile tasarlanmaktadır. Bu nedenle her ürün için özel testler geliştirilmeli ve eksiksiz olarak yapılmadır.

Ülkemizde GDO'lu Ürün Kontrolleri

GDO'lu gıda ve yem konusunda 5977 Sayılı Biyogüvenlik Kanunu 26.03.2010 yılında Resmi Gazetede yayınlanmıştır. Kanunun amacı GDO'lu ürünlerden kaynaklanan riskleri engellemek, insan, hayvan ve bitki sağlığını korumak, biyogüvenlik sistemini kurmak ve uygulamak, konu ile ilgili tüm faaliyetlerin düzenlenmektir. Kanun doğrultusunda Biyogüvenlik Kurulu kurulmuş, GDO'lu gıda ve yemlerin ithalatından üretimine kadar bütün şart ve kontroller bu kurul tarafından belirlenmektedir. Yani iç pazardaki tüm GDO'lu gıda ve yemler laboratuvarlarda analiz edilmekte ve belirlenen şartları sağlıyor ise piyasaya sürülmektedir.