Akım Savaşları - Edison Teslaya Karşı
Edison yüzlerce icadı olan büyük bir bilimadamıydı. Fakat her icadının getirisini özenle hesaplar, para kazandırmayacak fikirleri araştırmazdı. İcatlarının geleceği hakkında derin düşüncelere dalar, geleceğini parlak görmediği icatlarını geliştirmezdi. Gramafonun atası olan fonograf bu icatlarından birisidir. Bu açıdan Edison için hem bir bilimadı hem de bir iş adamıydı diyebiliriz. Edison icatları sayesinde çok para kazanmış, şirketler açmış ve dünyaca ünlü bir şirket olan General Elektrik'in kurucularından olmuştur. Böylece çalışma ve araştırmaları için gerekli desteği de sağlamıştır.
Tesla ise icatlarını insanlık için yapan bir bilimadamıydı. Yüzlerce icadına patent almamış, tüm insanlığın özgürce kullanmısını istemiştir. Bu nedenle de araştırmalarına kaynak bulmada oldukça zorlanmıştır. Tesla'nın en büyük hayali dünyaya bedava elektrik enerjisi sağlayacak bir sistem geliştirmekti. Ayrıca kablosuz elektrik transferinde başarılı deneyler yapmıştır. Tesla hiçbir bağlantısı olmayan ve enerji kaynağından uzakta bulunan farklı türlerdeki ampülleri yakmayı başarmıştır. Fakat bu çalışmasını ticari bir ürüne dönüştürememiştir.
Edison ve Tesla'nın ilk karşılaşması 1885 yılında gerçekleşmiştir. Tesla o yıllarda Edison'un Paris'teki şirketinde mühendis olarak çalışmaktaydı. Edison sürekli adını duyduğu bu başarılı mühendisi Amerika'ya davet etti. Edison Tesla'dan doğru akım sisteminde yaşanan bazı sorunları çözmesini istedi. Sorunları kısa zamanda çözmesi durumunda 50.000 dolar'lık bir ödül de vaat etti. Elbetteki Tesla sorun ve arızaları çok kısa bir süre içinde çözdü. Fakat Edison söz verdiği 50.000 dolar ödülü Tesla'ya vermedi. Sadece maaşına 10 dolarlık bir zam yapabileceğini söyledi. Bunun üzerine Tesla işinden ayrılarak kendi çalışmalarına yoğunlaştı ve sonuçta alternatif akım motorunu geliştirerek patentini aldı.
Edison geliştirdiği doğru akımı üretmek için buharlı motorlardan yararlanmaktaydı. Doğru akımı tüm dünyaya yaymak isteyen Edison yüzlerce buharlı motor satın aldı. Fakat Edison'un sisteminde büyük bir sorun vardı. Buharlı motorlardan uzaklaştıkça elektrik kaybı artıyor ve motorlardan 2 km uzağa elektrik gönderilemiyordu. Yani tüm müşterilerin elektrik santrallerine en fazla 2 km uzaklıkta olması gerekiyordu. Bu da pek mümkün gözükmüyordu. Dahası Edison'un bu soruna karşı hiç bir çözüm fikri yoktu.
Tesla ise bu soruna çoktan bir çözüm üretmişti. Joule ve Ohm yasaları elektrikteki akım, direnç, güç ve volt arasındaki ilişkiyi açıklayan yasalardır. Tesla, Joule yasasının Edison'un sorununu açıkça gösterdiğini farketti.
Joule Yasası
P = I2 x R
Güç = Akımın Karesi x Direnç
Ohm Yasası
V = I x R
Volt = Akım x Direnç
Şebekedeki güç kayıpları akımın karesi ile orantılıydı. Düşük akım çok daha az kayıp anlamına gelmekteydi. Tesla, Joule ve Ohm yasalarını birleştirerek güç kaybına kesin bir çözüm buldu.
P = I x V
Güç = Akım x Volt
Bu formül volt ve akımı değiştirerek aynı miktarda güç elde edilebileceğini gösteriyordu. Örneğin 10 Volt ve 100 Amperlik bir akım ile 500 Volt ve 2 Amperlik akım aynı miktarda güç üretiyordu.
P = I x V
P = 10 x 100 = 1000 Watt
P = 2 x 500 = 1000 Watt
Tesla kayıpları azaltmak için düşük akım ve yeterli güç elde etmek için de yüksek voltaj kullanımının kayıpları en aza indireceğini gördü.
Edison'un da bu durumun farkına varması uzun sürmedi. Fakat santrallerden çıkan yüksek voltajı ev ve iş yerlerine gönderirken nasıl düşük voltaja çevireceğini bilmiyordu. Tesla bu sorunu da çözmüştü. Bu çözüm trafoydu. Trafo yüksek voltajı düşük voltaja çeviren bir cihazdı. Tesla tasarladığı trafonun patentini de aldı. Ayrıca trafo sadece Tesla'nın geliştirdiği alternatif akım sisteminde çalışmaktaydı. Tesla için artık hiç bir engel kalmamıştı. Alternatif akım bütün dünyaya açılmaya hazırdı.
Tesla'nın patentini ve başarısını öğrenen Edison geliştirdiği doğru akım için hiç bir çözüm üretemedi ve ortakları ile birlikte alternatif akıma karşı büyük bir karalama kampanyası başlattı. Bu kampanyada alternatif akımın yüksek voltajından dolayı çok tehlikeli ve kullanılamaz bir enerji olduğu gösterilmeye çalışıldı. Bu uğurda sokaklarda hayvanlar alternatif akım verilerek öldürüldü. Edison ve ortaklarının girişimi ile alternatif akım ile çalışan ilk elektrikli sandalye üretildi ve bir mahkum infaz edildi. Hayvan infazları şehir şehir gerçekleştirilerek büyük kitlelere ulaştırıldı.
Halk alternatif akımın kullanılmayacak kadar tehlikeli bir enerji olduğunu düşünmeye başlamışken, 1893 yılında alternatif akımın kendini ispatlama şansı ortaya çıktı. Tesla'nın ortağı olduğu Westinghouse şirketi Chicago'da yapılacak olan büyük bir fuar için elektrik sağlama ihalesini kazandı. Fuarda herşey yolunda gitti. Gece geç saatlere kadar gönderilen elektrik ile fuar alanı ışıl ışıl parlayarak, çok uzaklardan bile görülebildi. Bu başarı alternatif akıma karşı yapılan karalama kampanyasının unutulmasını sağladı.
Bu başarıdan sonra alternatif akım dünyanın pek çok yerinden teklif almaya başladı. Edison ise son çare olarak patentine sahip ampülün alternatif akım sistemlerinde kullanılmasını yasaklattı. Fakat Tesla ve ortakları farklı bir ampül geliştirerek Edison'un son çabalarını da boşa çıkardı. Böylece alternatif akım tüm dünyaya yayılarak günümüze kadar geldi.
Böylece akım savaşları sona erdi. Edison ve ortaklarının bütün engellemelerine rağmen Tesla'nın dehası, alternatif akımın doğru akıma karşı büyük bir zafer kazanmasını sağladı.
Edison son günlerinde Tesla'ya karşı davranışlarından, karalama kampanyasından ve söz verdiği 50.000 dolarlık ödülü Tesla'ya vermediği için oldukça pişman olduğunu itiraf etmiştir.
Alternatif akım ve doğru akım farklarına buradan ulaşabilirsiniz.
Konuyla ilgili videoyu aşağıdan izleyebilirsiniz.
- Yayın Süresi : 2624 Gün
- Konu Sayısı : 277 Bilim Konuları : 118 Teknoloji Konuları : 42 Web-Tasarım Konuları : 42 İlginçler Konuları : 63 Gezi Konuları : 12 En Popüler : Sonsuz İşlemleri 244352 Kere En Çok Yorum Alan : Logaritma Nedir, Ne İşe Yarar, Gerçek Hayatta Nerelerde Kullanılır? 19 Kere En Çok Değerlendirilen : Sonsuz İşlemleri 143 Kere
Satrançta Piyonun Geçerken Alması Kuralı (En Passant)
En passant kuralı nedir, ne zaman uygulanır...
Işık Hızında Bağıl Hız
Işık hızında giden cisimler için bağıl hız hesaplamaları...
Newton Karantinada Neler Yaptı?
Newtonun karantina günleri ve icatları...
Çamaşır Suyu Nedir? Nasıl Temizler?
Çamaşır suyunun yapısı, kullanım alanları ve dikkat edilmesi gerekenler...
Dünyanın Yaşını Nasıl Biliyoruz?
Dünyanın yaşını hesaplama yöntemleri...
Salgın Hastalık Dereceleri : Pandemik, Epidemik, Endemik, Sporadik
Pandemik, Epidemik, Endemik, Sporadik Nedir?
Kahve Günlükleri : Kahve Çekirdeği Kavurma Dereceleri
Hafif, orta, orta-koyu, koyu kavrulmuş kahve çekirdeklerinin özellikleri ve farkları...
Kahve Günlükleri : Kahve Demleme Yöntemleri
Kahve demleme yöntemleri ve farkları...
Kahve Günlükleri : Kahve Çeşitleri ve Ölçüleri
Popüler kahve çeşitleri ve ölçüleri...
Kahve Günlükleri : Arabica ve Robusta
Arabica ve Robusta kahve çekirdekleri ve farkları...
Sayıların Sınıflandırılması (Matematik)
Matematikte sayıların sınıflandırılması : Kompleks, Sanal, Gerçek, Doğal, Rasyonel, İrrasyonel...
Websiteniz İçin Bedava Güvenlik Sertifikası (SSL Sertifikası)
Tamamen bedava güvenlik sertifikası nasıl elde edilir, nasıl yüklenir?
Wi-Fi Şifresini Görme (Windows 7 - 10)
Programsız, kodsuz wifi şifresini görme yöntemi.
Kolay Ezberleme Yöntemi : Anımsatıcılar
Kolay ezberleme yöntemlerinden anımsatıcılar : Mnemotekni
Tarayıcılarda Ön Bellek İşlemleri (Normal Yükleme - Tam Yükleme - Ön Belleği Boşaltma)
Tarayıcılarda normal yükleme ve tam yükleme ne demektir, nasıl yapılır?
Takip, Reaksiyon, Fren ve Durma Mesafesi
Reaksiyon, fren, durma ve takip mesafesi nasıl hesaplanır, bilimsel detaylar.
Bilgisayarda Müzik Nasıl Yapılır?
Sadece bilgisayar programları kullanarak gerçekçi müzik nasıl oluşturulur?
Beden Kitle İndeksi Hesaplama ve Değerlendirme
Bu uygulama ile Vücut Kitle İndeksinizi hesaplayabilir ve sonucu değerlendirebilirsiniz.
Hidrojen Peroksit (H2O2) ve Özellikleri
Hidrojen peroksit nedir, sağlık açısından ne gibi etkileri vardır?
Photoshop'ta Ortalama İşlemleri
Photoshop'ta ortalama işlemleri nasıl yapılır?
Bu kısımdan sitemizdeki gelişmelerden haberdar olabilirsiniz.
- Abonelik Sistemi kaldırıldı. 11.03.2020
- Arama Motoru Google Özel Arama olarak değiştirildi. 15.10.2019
- Yıllık sunucu bakımı tamamlandı. 04.10.2019
- Konulara kaynaklar eklendi. 10.07.2019
- SSL sertifikası eklendi. 31.05.2019
Gitar çalmayı öğrenmek, yeteneğinizi geliştirmek, popüler tab ve akorlar için gitaregitim.net sitesini ziyaret etmeyi unutmayın.